Artykuł pt. "Popularność Świętego Jacka Odrowąża na świecie w świetle obserwacji internetowych przez Portal Świętego Jacka Odrowąża <www.jacek.iq.pl>" ukazał się w książce pt. "Święty Jacek Odrowąż w wierze , pobożności, teologii i sztuce dawniej i dziś. Perspektywa uniwersalna i regionalna". Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne. Olsztyn 2017. Redakcja Katarzyna Parzych Blakiewicz.( patrz tutaj). Książka jest pokłosiem konferencji pn. "Między sacrum a profanum - Święci w kulturze"
Opublikowany w książce artykuł został tutaj zaktualizowany i uzupełniony o ilustracje i linki.

mapa2018

Kliknij na mapę a powiększy się. Dostęp do wersji aktywnej tutaj

 

 

 

autor: Zbigniew Borkowski

Gdańsk, Portal Świętego Jacka Odrowąża <www.jacek.iq.pl>

Popularność Świętego Jacka Odrowąża na świecie w świetle obserwacji internetowych przez Portal Świętego Jacka Odrowąża <www.jacek.iq.pl>

Minęło ponad osiem wieków obecności św. Jacka w Kościele. W tym okresie, wielu spośród tysięcy świętych i błogosławionych zostało zapomnianych lub pozostają tylko w lokalnej pamięci tymczasem św. Jacek Odrowąż jest wciąż wspominany i obierany za patrona nowych parafii. Kult św. Jacka ma w historii trzy okresy: przed kanonizacją był to kult lokalny, po kanonizacji w 1594 r. stał się powszechny, aby ponownie zostać uznanym za świętego czczonego lokalnie. Zmiana nastąpiła po Soborze Watykańskim II (1962-1965), kiedy w nowym rzymskim kalendarzu liturgicznym imię św. Jacka się nie pojawiło. Obniżyła się więc ranga obchodów liturgicznych dnia ku czci Świętego, przyczyniając się do osłabienia kultu powszechnego. Ostatecznie pozostały cztery centra szczególnej pobożności skierowanej do św. Jacka: w Europie metropolia śląsko-katowicka – Polska, w Ameryce Północnej Chicago – USA oraz bazylika św. Jacka i diecezja w Ontario – Kanada, w Ameryce Południowej – Ekwador, Wenezuela, Peru oraz w Azji – Filipiny, dwie parafie. Obecnie, obserwujemy proces powracania kultu w powszechnej i globalnej świadomości wiernych, szczególnie widoczne to jest poprzez Internet.
Tezą główną zawartą w artykule jest stwierdzenie, że wokół siły wstawienniczej Świętego gromadzą się liczne paradoksy, będące swego rodzaju pijarowską promocją postaci, wzbudzającą dodatkowe zaciekawienie. Zwróćmy zatem uwagę na kilka z nich, wybranych spośród wielu opisanych na Portalu Świętego Jacka Odrowąża <www.jacek.iq.pl>[1].
Artykuł ten opiera się na doświadczeniach i informacjach zebranych nie przez pielgrzyma lub uczonego, ale przez internautów. Pozyskana wiedza, głównie z Internetu, pozwala stwierdzić, że św. Jacek wyruszył ponownie na misję ewangelizacyjną, wspartą jak dawniej skutecznym wstawiennictwem Maryi, według danej mu przed wiekami obietnicy: „O cokolwiek będziesz prosił Syna mojego za moim wstawiennictwem on uczyni to”[2]. Wierni z różnych krajów, rozpoznając siłę modlitwy wstawienniczej do św. Jacka, tworzą strony internetowe – często jako wota wdzięczności. W ten sposób powstaje nowa przestrzeń kultu Świętego, rozwijająca się w rzeczywistości wirtualnej.

Na czym polega mechanizm ożywionego zainteresowania św. Jackiem w środowiskach internetowych? Odpowiedź na to pytanie jest formułowania w kolejnych punktach niniejszego rozdziału.

  1. 1. Skala zainteresowania internautów Świętym Jackiem

W polskiej Wikipedii[3] jest artykuł o św. Jacku, z nieco mniejszą zawartością niż analogiczny o św. Janie Pawle II. Także duży zasób materiałów internetowych dotyczących św. Jacka jest wskazywany po wpisaniu frazy „św. Jacek” do internetowej przeglądarki Google. Ilość informacji powiększy się, jeśli wpiszemy imię w innej transkrypcji językowej. Zasób danych internetowych stale się zmienia. Dynamika i spory materiał internetowy świadczy o tym, że jest wielu internautów aktualizujących i wypełniających zasoby Internetu nowymi treściami – choćby tylko z poziomu kręgu polskojęzycznego – wykazuje zainteresowanie Świętym. Trzeba jednak podkreślić, że spośród polskich świętych, tylko osoba św. Jana Pawła II , św. Siostry Faustyny i św. Jacka mają globalny internetowy zasięg.
W okresie 10-ciu lat istnienia portalu internetowego św. Jacka <www.jacek.iq.pl>, zwanego dalej „Portal”, internauci z różnych krajów dokonali ponad 1 400 000 odsłon kilkuset artykułów. Poprzez Internet zidentyfikowano na świecie 208 miejsc związanych z imieniem św. Jacka i umieszczono je na interaktywnej mapie ogólnie dostępnej w GoogleMyMaps, aby po kliknięciu w miejscu znacznika można było zapoznać się ze szczegółową informacją o wybranym miejscu[4].

  1. 2. Odmiany imienia Świętego w Internecie

Z tego powodu, że Świętego zwano Jackiem (imieniem nieznanym w chrześcijaństwie w XIII w.) kuria watykańska pisząc do niego, albo o nim, zmieniała je w różny sposób. Ostatecznie w bulli kanonizacyjnej (1594) użyto imienia San Hiacyntus. W Internecie jak i w niektórych źródłach trzeba szukać go we właściwej transkrypcji językowej: łac.: sancti Iacchonis (XIV w.), St. Hyacinthus, St. Hyacintus, ang.: St. Hyacinth, niem.: St. Hyazinth, St. Hyacinth, wł: San Giacinto fr.: Saint. Hyacinth, San Giacintu, hisz: San. Giachinto, San. Jacinto, portugalski: São Jacinto. texas: San Jacinto, San Jacynthe, ukr:св.Гіацинт, rus:св. Гиацинт Одровонж, nor.: Den hellige Hyacint.

Imię to często tłumaczono fonetycznie i używano takiej w wersji. Do języka włoskiego weszło jako Giacinto, a do hiszpańskiego jako Jacinto. Paradoksalnie, narody te nie wiedzą, że jest to imię świętego z Polski. Można spotkać włoskich i hiszpańskich Jacków o imieniu Giacinto, Jacinto, a także i kobiety noszące to imię (Jacinta, Gacinta). Włosi czytają je „Dźiacinto”, a Hiszpanie „Hacinto”. Imię kojarzone jest z nazwą kwiatu (hiacynt) lub postacią mitologiczną (Hiacynt), zapewne bez powiązania ze świętym Polakiem. Imię pisane w tak różny sposób pisane rodzi poznawcze zainteresowanie, jest jednak utrudnieniem w bibliotecznych lub internetowych poszukiwaniach.

  1. 3. Współczesne wątki historyczne i militarne związane z imieniem św. Jacka

W obszarze angielskojęzycznego Internetu nasz święty jest słabo rozpoznawalny, choć stan ten się dynamicznie zmienia na korzyść św. Jacka. Potencjał poznawczy jego imienia jest bardzo wielki. Jednak imię San Jacinto (św. Jacek) kojarzone jest w Ameryce Północnej tylko z nazwą bitwy o niepodległość i wolność Texasu. Zwycięstwo gen. S. Houstona pod San Jacinto (miejscowością i rzeką w Teksasie) w 1836 roku dało początek Stanom Zjednoczonym Ameryki Północnej (USA)[5]. Podobne wydarzenie miało miejsce 20 lat później w Nikaragui. Wojska broniące niepodległości kraju, przed agresją najemnej armii, dnia 14 września 1856 roku odniosły zwycięstwo pod miejscowością o nazwie takiej samej jak w Teksasie, czyli San Jacinto. W historii Nikaragui znana jest bitwa pod hacjendą „Batalla de San Jacinto”. Zbieżność nazwy zdarzeń o podobnym znaczeniu historycznym jest zaskakująca i bezprecedensowa. Z opisów dostępnych w Internecie wynika, że nikt nie łączy nazw miejscowości z Jackiem, prawdopodobnie z niewiedzy, gdyż wspólny mianownik nie jest łatwy do odnalezienia bez zagłębienia się w historię Polski.

Interpretując, z perspektywy wieków, Misję Pruską św. Jacka można w niej odkryć również nurt działań wyzwoleńczych poprzez przyrównanie wartości jakie niesie niepodległość narodowa, do celów jakie stawiali sobie Dominikanie w Prusach, wobec Krzyżackiej ideologii zagłady Prusów. Starcie, kierowanych przez św. Jacka, Dominikanów z Krzyżakami dążyło do pokojowego włączenia Prusów do rodziny narodów chrześcijańskich. Jacek Woronecki OP napisał ż „Dominikanie zapewniali Prusów, że przyjęcie chrztu św. w niczym nie zmieni ich położenia politycznego i nie naruszy samodzielności”[6] – i to jest ten wspólny mianownik ukryty w przesłaniu wynikającym ze zbieżności nazw bitew pod miejscowościami nazwanymi imieniem św. Jacka. Podobnie w Misji Ruskiej św. Jacka[7], Kościołowi również chodziło o pokojowe pojednanie katolików z prawosławnymi i dlatego posłał do Kijowa dominikanina Jacka Odrowąża. W każdym z wymienionych wyżej zdarzeń wybrano wariant siłowy, nie pokojowy, pomimo że Jacek na szlakach misyjnych był ambasadorem pokoju i pojednania.

Każdy uczeń w Stanach Zjednoczonych i w Nikaragui na lekcjach historii wymawia imię San Jacinto, ale niewielu wie kim był ów Jacinto. Jest to wielkie pole do działań interpretacyjnych i promocyjnych – imienia Jacka nie musimy eksportować do Ameryki, ono już tam jest. Zadaniem dla misjonarzy, dyplomatów i Polonii jest wydobycie św. Jacka Polaka do powszechnej świadomości.

  1. 4. Jackowa Madonna

Niedawno odkryto we Lwowie „Madonnę Jackową”, figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem, którą wyniósł św. Jacek z Kijowa, chroniąc przed zniszczeniem przez Tatarów. Odkrycie ważne dla przyszłości pojednania Polski i Ukrainy a dotychczas niewykorzystane[8]. ( Portal opublikował 17 artykułów o Madonnie Jackowej - ostatni tutaj)

  1. 5. Św. Jacek jednoczący narody

Paradoksalne również było wydarzenie historyczne, związane ze wstąpieniem Polski do NATO. W 2004 r. dokonano aktu przyjęcia Marynarki Wojennej RP do Sojuszu Atlantyckiego. Uroczystość z udziałem oficjeli najwyższej rangi odbyła się na pokładzie supernowoczesnego krążownika USS CG 56 San Jacinto (Texas: św. Jacek) przycumowanego do nabrzeża w Gdyni. Oficjele żadnej ze stron nie dostrzegli tej symbolicznej zbieżności imion, choć mogli wyciągnąć śmiałe i interesujące wnioski z tego faktu. Stracona została spektakularna szansa na wydobycie imienia św. Jacka z zapomnianych kart historii. Błąd organizatorów czy paradoks historii? Chyba jedno i drugie. Po latach fakt ten ustalił Portal i informacja stała się podstawą sensacyjnej publikacji pt. „Krążownik św. Jacka” w Miesięczniku Marynarki Wojennej „Bandera[9]. Odkrycie to przyczyniło się do uświadomienia amerykańskiej załodze skąd pochodzi jego nazwa, jak również przysporzyło dumy polskim marynarzom. Warto ujawnić to wydarzenie jako przyczynek do poznania „metod jakimi posługuje” się św. Jacek. Ciekawe w kontekście osoby Świętego jako patrona, jest zawołanie bojowe wspomnianego wyżej krążownika: „Victory is Certain” (Zwycięstwo jest Pewne). Stany Zjednoczone Ameryki Północnej rodziły się w przeświadczeniu założycieli, iż działają w sile sprawczej Bożej Opatrzności z tęsknoty człowieka do wolności, równości i miłości, również takie przesłanie odnajdujemy wczytując się w hagiografię Świętego. O znaczącej roli polskich amerykanów w bitwie pod San Jacinto i uzyskaniu niepodległości Texasu napisał w liście do admirała w stanie spoczynku Pana Jędrzeja Czajkowskiego, admirał Pan JP Cordle, dowódca USS San Jacinto (CG 56)[10], który jak sam przyznaje, uświadomił sobie zbieżność nazwy bitwy z imieniem świętego z Polski. Korespondencja między admirałami dokonała się inicjatywy Portalu. ( list od adm. Jędrzeja. Czajkowskiego tutaj)

  1. 6. Kalifornia kocha św. Jacka

Obszarem wielkiej popularności imienia św. Jacka, a właściwie imienia San Jacinto jest stan Kalifornia w USA. Są tam 64 miejsca nazwanych tym imieniem wśród nich jest miasto San Jacinto, szkoły: San Jacinto High School (szkoła średnia – 2600 uczniów), Mount San Jacinto College (szkoła wyższa – 26 tysięcy studentów) oraz najpiękniejsza i najwyższa góra w Kalifornii, która również nazywa się San Jacinto.

Rada miasta San Jacinto, w 2012 r. podjęła proklamację o ogłoszeniu sierpnia miesiącem św. Jacka i corocznym organizowaniu uroczystości ku jego czci. Zamówiła także u krakowskiej malarki dwa duże obrazy przedstawiające św. Jacka: jeden dla sali Rady Miasta a drugi dla szkoły. Ma w tym wielką zasługą Pan Mieczysław Dutkowski Wiceprezes ds. Polskich Kongresu Polonii Amerykańskiej Południowej Kalifornii.

W Los Angeles (Miasto Aniołów – stolica stanu) jest ulica św. Jacka (San Jacinto St.). Na przystankach autobusowych umieszczono plakat z małą postacią Świętego dźwigającego wielki posąg Maryi z napisem „Leve fit, quod bene fertur, onus” – Ciężar staje się lekki, gdy niesiony jest z ochotą lub: Ciężar staje się lżejszy, gdy niesiony jest chętnie (tłum: ks. Arkadiusz Nocoń). Plakat jest bardzo ekspresyjny, służy edukacji religijnej i historycznej[11].

  1. 7. Ameryka Łacińska czci św. Jacka

Kanonizacja św. Jacka w Rzymie w dn. 17 kwietnia 1594 r. była wielkim wydarzeniem. Był to impuls do globalnej wędrówki jego kultu szlakami braci dominikanów. Papież Klemens VIII w epitafium na swoim grobowcu w Bazylice Santa Maria Maggiore (Rzym) rozkazał umieścić napis, iż kanonizacja ta była największym osiągnięciem jego pontyfikatu. W stolicy Meksyku zorganizowano uroczyste święto na okoliczność kanonizacji św. Jacka – trwało ono ponad tydzień. Na tym kontynencie tradycja wielkich świąt jackowych trwa do dzisiaj.(zdjęcia tutaj)

Misjonarze dominikańscy przynieśli tu obraz Świętego jako mężczyzny o cechach człowieka pobożnego, niezwykle aktywnego, który nie zginął śmiercią męczeńską, nie był torturowany ani męczony, ale za sprawą wiary i świętości uzyskał łaskę czynienia cudów. Przykład szczególnie nadający się do głoszenia Ewangelii w sposób zbliżony do wierzeń ludów poprzez synergię z ich pogańskimi bóstwami. W takich krajach jak Meksyk, Ekwador, Peru istnieją kościoły i parafie pw. św. Jacka, każda z nich ma stronę Internetową z życiorysem świętego. W Ekwadorze patronuje on diecezji, a fiesta urządzana w Yaguachi w dniu jego śmierci jest największym wydarzeniem regionalnym, na który przybywa co roku ponad 600 tysięcy pielgrzymów by uczcić św. Jacka. Ten polski święty otoczony jest w Ameryce Łacińskiej wielkim kultem[12].

W maleńkiej miejscowości El Morro (Wenezuela), zagubionej w Andach, można ujrzeć spontaniczność kultu na krańcu świata. Indianie noszą Ślązaka na feretronie, wożą na samochodach, tańczą z nim na placach, podchodzą z figurą do balkonów, a ludzie z namaszczeniem dotykają figury Matki Bożej i Dzieciątka Jezus[13]. Mariachi grają serenadę św. Jacka, a ludzie bawią się na ulicach. Świętują nie tylko dla przyjemności i odpustowych atrakcji, ale i z podziękowaniem za opiekę i cuda za jego wstawiennictwem. Nikt tych łask nie spisuje, może to i dobrze, bo ludzkim sercom nie jest potrzebna biurokracja gdy chwalą i dziękują za dary Nieba.

Innym przykładem czci w Ameryce Łacińskiej jest i to, że w 2014 r. wierni w Peru z miasta Piura poprosili o relikwie św. Jacka i je otrzymali od dominikanów krakowskich. Chcieli oni, poza silnym związkiem duchowym, mieć choć małą ziemską cząstkę Świętego.

  1. 8. Głos na forum Kościoła. Pielgrzymka metropolii górnośląskiej do Rzymu (15-17.10.2007)

Od kiedy św. Jacek przemierzał rodzinne strony głosząc ewangelię i czynił liczne cuda, stał się bliski Ślązakom tak bardzo, że nie zapomnieli o nim przez wieki. Naród śląski skupił się wokół postaci, którą po reformie kalendarza liturgicznego (1969) uznano za patrona diecezji katowickiej, opolskiej i krakowskiej[14], puszczając w niepamięć, to że od 1686 r. był głównym patronem Królestwa Polskiego oraz, że w 1957 r. został wezwany przez prymasa Wyszyńskiego na pomoc Polsce jako Patron Polski i Apostoł Słowian. Mimo tej, w pewnym sensie degradacji, wśród Ślązaków nadal świecił odbitym światłem Chrystusa i za to światło otrzymał tytuł Lux ex Silesia. Żył tu w zbiorowej świadomości, ceniono go za heroiczny życiorys i za cuda „za wstawiennictwem Jacołszka” – bo tak go tu nazywają.

Ziemia Śląska i Krakowska ma wiele kościołów kaplic pod wezwaniem tego świętego. Kiedy więc w 2007 r. nadeszła 750 rocznica śmierci św. Jacka, rodacy postanowili zorganizować pielgrzymkę do Rzymu dla upamiętnia tej rocznicy. Do Rzymu pojechało ponad dwa i pół tysiąca wiernych. W czasie trzydniowych uroczystości, na które składały się celebracje liturgiczne, międzynarodowe sympozjum naukowe na uniwersytecie „Angelicum”, koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” w Auli Pawła VI i audiencja z Benedyktem XVI na placu św. Piotra, dziękowano Bogu za dar tego wielkiego Świętego w miejscu, w którym – w sensie religijnym – „wszystko się zaczęło”[15]. Pielgrzymi przypomnieli wówczas w ten sposób „Miastu i Światu” kim był ten, który pozostawił niezatarte znamię na obliczu chrześcijaństwa Północnej Europy. Osobą odpowiedzialną za tę historyczną pielgrzymkę był ks. Arkadiusz Nocoń. Od tego czasu zawsze już związany ze św. Jackiem, autor wielu artykułów i książek o św. Jacku i wielki promotor Świętego. Z jego inicjatywy pięć lat później w roku 755-lecia śmierci, na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego, zorganizowano sesję naukową pt. „Jacek Odrowąż – święty wciąż do odkrycia”, na której zaprezentowano książkę pt. „Św. Jacek Odrowąż – Apostoł Północnej Europy”, zawierającą zbiór artykułów z rzymskiego sympozjum naukowego w „Angelicum”. Na pamiątkę tej pielgrzymki, po pokonaniu wielu trudności, wmurowano w ścianę portyku bazyliki św. Sabiny w Rzymie tablicę pamiątkową i mozaikę z wizerunkiem św. Jacka. W bazylice tej, od początków swego powstania ma siedzibę Zakon Kaznodziejki – czyli dominikanów, stąd wyszedł Jacek Odrowąż jako wędrowny kaznodzieja. Konkludując relacje z tego wydarzenia, można stwierdzić, że poprzez św. Jacka, Polska ponownie była mocno słyszana na forum Kościoła powszechnego.

  1. 9. Pierwszy w panteonie najznamienitszych Ślązaków. Mobilizacja katolików

Ślązacy nadali św. Jackowi tytuł Lux ex Silesia, bo przez wieki promieniował światłem Chrystusa. W grudniu 2013 r. sprostał wyzwaniu i ponownie zajaśniał, aby uznano go za Najznamienitszego Ślązaka Wszechczasów, w plebiscycie, który miał również pewien kontekst polityczny. Postanowiono sprawdzić czy Ślązacy mogą być uznani za odrębny naród zamieszkujący Polskę. Oczekując na werdykt Sądu Najwyższego w tej sprawie, gazeta „Dziennik Zachodni” postanowiła zorganizować plebiscyt, w którym czytelnicy mieli wybrać Ślązaka wszechczasów. Elektorami były osoby z autorytetami w różnych dziedzinach, wśród nich był abp Damian Zimoń. Z jego inicjatywy umieszczono na liście ludzi wyniesionych na ołtarze w Kościele katolickim i kandydata na ołtarze, wśród nich są: św. Jadwiga Śląska, sługa Boży ks. bp. August Hlonda, bł. Maria Luiza Merkert i św. Jacek[16]. Poza tą skromną grupą świętych kandydatami byli przedwojenni działacze śląscy, w tym nie katolicy, niektórzy mocno dążący do przyłączenia Śląska do Rzeszy Niemieckiej, ale i również nam współczesne osoby; prof. Zbigniew Religa i piłkarz Gerard Cieślik. Pierwszy okres głosowania był słaby dla drużyny katolickiej. Od 25 listopada do 8 grudnia św. Jacek miał tylko 1373 głosów i był na 14 pozycji przed nim zaś cała plejada Ślązaków: Książę von Pless, Fryderyk Wilhelm von Reden, Guido Henckel von Donnersmarck, Ernst Wilmowski, Karol Godula, Józef Kożdoń i inni z wielotysięczną przewagą głosów. Większość z tych kandydatów miała za sobą epizody związane z walką o autonomię Śląska lub przyłączeniem go do Niemiec. W tym momencie do gry o głosy dla Jacka i jego drużyny katolickiej włączył się Portal propagując głosowanie na swego patrona.

Dramaturgię zmagania o prymat w tym plebiscycie opisuje zanotowana sportowa relacja z głosowania w dniu 12 grudnia, które przebiegało z udziałem ponad 1000 głosujących obserwujących licznik głosów.

O godz. 11.32 po pościgu trwającym 24h i 45 min. doszedł Karola Godulę. Ten zorientowawszy się, że ma świętego za plecami przyspieszył, ale tempa nie wytrzymał i został w tyle. O godz.16.54, po lawinie głosów, Jacek minął – jak powiew wiatru – Dominika Ździebło-Danowskiego, który nawet nie zareagował na pościg i zajął 3 pozycję w peletonie. Zobaczywszy przed sobą żółtą koszulkę lidera święty nie zwalniał do północy otrzymując kolejne setki głosów. Przy takiej sile sprawczej dzielący ich dystans nie pozbawiał nadziei na zwycięstwo.[17]

Plebiscyt zakończono w dniu 18 grudnia. Św. Jacek zwyciężył zdobywając 42 243 głosy o 15 186 głosów więcej niż drugi na liście Gerard Cieślik. Była to olbrzymia mobilizacja czcicieli Świętego, zmobilizowanych w Internecie. Sukces ten zawdzięczać trzeba również drużynie księży kolędników zachęcających do głosowania podczas wizyt w domach oraz apelom na mszach podczas ostatniej niedzieli przed finałem. Włączyło się również Radio Maryja zachęcając do głosowania. Głosowała cała Polska i zagranica. Kiedy Europa szła spać, licznik umieszczony na witrynie gazety pokazywał, że głosowała nocą Ameryka. Św. Jacek poprzez Internet dał o sobie znać na świecie. W czasie plebiscytu Sąd Najwyższy uchylił rejestrację Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej. Uznał, że nazwa może wprowadzać w błąd, bo naród śląski nie istnieje, a rejestracja stowarzyszenia może osłabić jedność i integralność Polski. Dzięki plebiscytowej mobilizacji św. Jacek stał się jeszcze bardziej popularny niż był, wzrosła też liczba odwiedzających jego Portal, na którym śledzono rywalizację i pogłębiano wiedzę o liderze.

Św. Jacek, to święty na nasze czasy, chociaż żył przed wiekami. Znamy rosnącą skuteczność jego wstawiennictwa, ujmuje nas jednak swoją osobowością. Nie ma żadnego portretu mówiącego jak wyglądał, życiorys spisano wiele lat po jego śmierci. W kolejnych wiekach hagiografowie i naukowcy przybliżają nam jego sylwetkę. Jego charakter poznajemy również po opisach licznych cudów. Patrząc naszymi oczami widzimy bliską nam osobę, mogącą być wzorem nie trudnym do naśladowania, stąd też na Lednicy w 2007 r. młodzież wybrała św. Jacka na swego patrona w III tysiącleciu[18].

  1. 10. Siał ziarno Ewangelii i nie martwił się kto będzie żniwował

 

W 2013 roku Portal przeprowadził badania „wrażliwości Internetu” przy pomocy fraz „festyn św. Jacka?” i „odpust św. Jacka” wpisywanych w przeglądarki w okresie jego liturgicznego wspomnienia (17 sierpnia). Wybrano najciekawsze tytuły i cytaty: (autor: w 2018 r. niektórych haseł nie ma już na serwerach lub trudne są do odnalezienia)

  1. 11. Na szlakach pielgrzyma, turysty i sportowca

Pielgrzymi i turyści przechodzą przez różne Jackowe miejsca na świecie, zazwyczaj nie zwracając uwagi na pomniki, rzeźby, obrazy przestawiające św. Jacka. Przyczyna tkwi w niewiedzy i w zaniedbaniu przekazu odpowiednich informacji, zarówno z winy instytucji rządowych, kościelnych oraz edukacyjnych. Stan ten kompensuje w pewnym zakresie powszechnie dostępny do informacji w Internecie. Za skandal można uznać treść przewodników turystycznych po Rzymie, bez informacji o św. Jacku. Wśród poloników nie wymieniają rzeźby Jackowej na Kolumnadzie Berniniego na Placu św. Piotra. Z tych względów, przewodnicy pielgrzymek kościelnych docierających na Awentyn, do bazyliki św. Sabiny, nie wskazują kaplicy św. Jacka, będącej światowym arcydziełem rzeźby i malarstwa. Pomijają w opisach również mozaikę Jackową, którą wmurowano niedawno w ściany tej świątyni. Chcąc naprawić ten stan zidentyfikowaliśmy 13 miejsc Jackowych w Wiecznym Mieście i opisaliśmy je w internetowym przewodniku pielgrzyma i turysty – jest do pobrania z Portalu[19].

Niewielu pątników, spośród licznie odwiedzających sanktuarium w Lourdes, zwraca uwagę na wielką postać kamienną św. Jacka, stojącą symbolicznie przy drodze do bazyliki wyższej. Święty wskazuje drogę pielgrzymom i adoruje Matkę Bożą. Warto o tym zawsze mówić wiernym idącym do maryjnego sanktuarium. Podobnie jest w Licheniu – administracja nie pokazuje na mapach miejsca, na którym stoi rzeźba św. Jacka. Nie ma o nim nigdzie wzmianki mimo, że opisane są nawet kamienie polne. Paradoksalnie, zapomina się, że to Jacek uczył Polaków chodzić z Maryją i był jej apostołem.

Włochy to kraj pełen obrazów wielkich malarzy renesansu, którzy stworzyli szkołę malarstwa św. Jacka. Wizerunki św. Jacka przedstawiali malarze tej klasy co: Ludovico Carracci, Aurelio Lomi, Giovanni Battista Trotti (il Malosso), Giambattista Tiepolo, Francesco Vanni. Arcydzieła te można podziwiać w największych kościołach m.in. Rzymu, Sieny, Wenecji, Florencji. Poprzez Internet odkryłem w Piacenza (Włochy) zamkniętą kolekcję 12 obrazów tej szkoły, a publikacja informacji była internetową sensacją obejrzaną przez kilka tysięcy osób. Nie łatwo jest dotrzeć do zbioru. Ks. Arkadiusz Nocoń, jako pierwszy doniósł o tej kolekcji w opublikowanym artykule naukowym[20] dopiero po 9 latach.

Na opracowanej, przez Portal, mapie Jackowego świata jest kilka osobliwych turystycznych miejsc.

W Indiach w stanie Goa jest Jackowa wyspa (Ilha de São Jacinto / São Jacinto Island), a na niej kościół pw. św. Jacka, (St Hyacinth Chuch), dający posługę głównie turystom. W Afryce, w roku 2015, w miejscowości Turn Pike (Zambia) zbudowano nową kaplicę pw. św. Jacka[21]. W Yalgoo (Australia) pozostała na pustyni kaplica (Dominican Chapel of St Hyacinth)[22] po dominikanach działających w nie istniejącym już górniczym mieście. Na Filipinach dwa miasta noszą nazwę San Jacinto a w nich są kościoły i parafie św. Jacka. W kościele parafialnym pw. San Jacinto w prowincji Mastabe figura św. Jacka ubrana jest w bogate szaty i przyozdobiona złotą stułą. Złoto w sztuce sakralnej symbolizuje najwyższą świętość, natomiast bogato zdobiona złota stuła przysługuje tylko najwyższym hierarchom Kościoła, bądź też tym świętym, którzy w służbie Kościołowi położyli wyjątkowe zasługi. Filipińska figura Świętego Jacka każe przypuszczać, że wśród hiszpańskich dominikanów, prowadzących misje na Filipinach, musiały istnieć cenne ikonograficzne tradycje mające silny związek z historycznym przekazem o jego biskupich zasługach, odmiennych od polskich ikonograficznych przedstawień jako ubogiego piechura w sandałach lub też świętego z pierogami, podkreślających tylko społeczną misję[23].

Podróżowanie po świecie szlakami pamiątek związanych z kultem św. Jacka lub jego imieniem, może być fascynującą przygodą, którą trzeba zacząć w Internecie, a po powrocie pozostawić w nim ślady własnych odkryć i przeżyć. Na tych szlakach św. Jacek zawsze będzie towarzyszył wędrowcom. PTTK Opole ustanowiło Międzynarodową Odznakę Krajoznawczą „Śladami świętego Jacka” – wychodząc naprzeciw osobom zafascynowanym tą postacią. Warto ją zdobyć[24].

W Strzelcach Opolskich od lat organizowany jest Międzydiecezjalny Turniej Piłkarski o Puchar św. Jacka. Głównym celem turnieju jest przede wszystkim integracja dzieci i młodzieży metropolii górnośląskiej, związanych ze św. Jackiem poprzez sportową rywalizację w duchu fair play, wolnym od wulgaryzmów i agresji boiskowej, jak również propagowanie wartości w sporcie oraz ukazanie relacji pomiędzy wiarą i sportem. Turniej wpisywał się w takie akcje jak „Kibicuję Fair Play”, „W zdrowym ciele zdrowy duch” czy też „Stop zwolnieniom z WF-u”. Turniej wspierany od początku przez Portal został ogłoszony Imprezą sportową 2015 roku na Opolszczyźnie.

  1. 12. Publikacje książkowe

W tematyce Jackowej zasoby Internetu uzupełniają, ukazujące się niezbyt często, wydawnictwa książkowe. (patrz tutaj)

Wkraczając w 2017 rok będący 760 rocznicą śmierci św. Jacka (1257) zachęcam do nabycia w formie papierowej lub elektronicznej współczesnej monografii św. Jacka[25]. Książka jest napisana lekkim językiem i przybliża nam postać średniowiecznego świętego, pomagając zrozumieć, że św. Jacek jest dobrym świętym także na nasze czasy. Będziemy z niej korzystać uzupełniając i korygując nasze dotychczasowe publikacje oraz rozwijać niektóre ciekawe wątki, inspirujące do nowych artykułów. Dziękujemy autorce, za wspomnienie o nas na str. 224 w rozdziale pt. „Jacka życie po życiu”. Tytuł rozdziału mógłby być podtytułem naszej strony internetowej, bo trafnie definiuje misję Portalu.

Inną ważną pozycją, niezbędną dla zrozumienia współczesnego fenomenu św. Jacka, jest książka zawierająca zbiór wypowiedzi Karola Wojtyły – Jana Pawła II o św. Jacku, a w niej wskazanie będące cytatem wypowiedzi, abpa Karola Wojtyły „Myśmy się od niego nauczyli chodzić z Maryją”[26]. Książka ta uświadamia również, jak ważną postacią w naszej historii był św. Jacek Odrowąż i jak bezcenne jest wszystko to, co na jego temat powiedział biskup Krakowa i papież Jan Paweł II.

Podsumowanie

 

Celem artykułu było pokazanie, że św. Jacek jest ambasadorem Polski, jeśli nie poprzez żywy kult, to poprzez imię znane na świecie. W kraju ma wielu czcicieli wierzących w skuteczność wstawienniczej modlitwy za jego pośrednictwem. Dominikanin, o. Tomasz Golonka w kazaniu w dn. 17.08.2010 r. w Gdańsku powiedział, „….wiedzę o świętym Jacku czerpiemy z czterech opowieści: jest opowieść historyków, opowieść ludzka, opowieści pobożna i dominikańska, każda z nich inną drogą prowadzi do Źródła”. Na Portalu powstaje opowieść piąta – Internetowa, ta również prowadzi w tym samym kierunku. „Światło ze Śląska” (Lux ex Silesia) zapala nadal do rzeczy wielkich.

 

Bibliografia

[b.a.], Miejsca kultu św. Jacka, w: Portal, dostęp: 2016-10-10, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka>.

Album: Hyacinth Chapel, w: The Shire of Yalgoo [online], dostęp: 2016-12-12, <http://www.yalgoo.wa.gov.au/image-gallery/27/hyacinth-chapel>.

Borkowski Z., Australia. Yalgoo, Kaplica św. Jacka, w: The Shire of Yalgoo [online], dostęp: 2008-03-24, <http://www.yalgoo.wa.gov.au/historic-sites/dominican-chapel-of-st-hyacinth.aspx>.

Borkowski Z., Dlaczego św. Jacek jest wybitnym Ślązakiem, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2013-12-12, <http://www.jacek.iq.pl/nowiny/643>.

Borkowski Z., Ekwador. Yagauachi. Fiesta św. Jacka (M), w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2011-08-11, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/504-ekwador-yaguachi-fiesta-w-jacka-m>.

Borkowski Z., Jackowa Madonna jest we Lwowie, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2015-10-09, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/731-jackowa-madonna-jest-we-lwowie-tumacznie-cz2>.

Borkowski Z., Krążownik św. Jacka artykuł o USS San Jacinto w czasopiśmie „Bandera” (GS), w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2009-09-18, <http://www.jacek.iq.pl/inne-o-sw-jacku/295-qbanderaq-o-san-jacinto>.

Borkowski Z., Lednica Jezusowi Chrystusowi. Hej!, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2007-06-04, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/142-lednica-jezusowi-chrystusowi-hej>.

Borkowski Z., List od dowódcy krążownika USS CG56 „San Jacinto(GS)”, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2010-07-23, <http://www.jacek.iq.pl/inne-o-sw-jacku/370-list-od-dowodcy-krownika-uss-cg-56-san-jacintogs.html>.

Borkowski Z., Śladami św. Jacka po Rzymie. Przewodnik pielgrzyma [online], w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2014-04-23, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/451-ladami-w-jacka-po-rzymie-przewodnik-dla-pielgrzymow-i-turystow>.

Borkowski Z., Św. Jacek ewangelizuje Zambię. Pierwsza misja w Afryce, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2014-10-02, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/696-w-jacek-ewangelizuje-zambi-pierwsza-misja-w-afryce-925138>.

Borkowski Z., USA. Los Angeles. Św. Jacek w Mieście Aniołów. (MS), w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2011-10-06, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/516-usa-los-angeles-w-jacek-w-miecie-anioow-ms>.

Dziennik Zachodni [online], dostęp: 2013-12-18, <http://www.dziennikzachodni.pl/plebiscyt/wyniki/kto-laczy-slazakow-wybitne-postaci-ze-slaska-i-dla-slaska-plebiscyt-glosuj,20587,t,id.html>.

Friedman G., Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek, Warszawa 2009.

Halicka A., Zagadkowy św. Jacek na Filipinach, w: Portal Świętego Jacka Odrowąża [online], dostęp: 2014-11-09, <http://www.jacek.iq.pl/nowiny/699-zagadkowy-w-jacek-na-filipinach-940788>.

Jacek Odrowąż, w: Wikipedia.pl [online], dostęp: 2016-10-10, <https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Odrowąż>.

Kanior M., Jacek – Święty dominikanin, Kraków 2007.

Kored D., Jak Ślązacy o tablicę św. Jacka się starali, w: Śląski kalendarz katolicki na rok 2013, Katowice 2012.

Mszał Rzymski dla diecezji polskich, Pallottinum – Poznań 1986.

Nocoń A., „Uczył nas chodzić z Maryją. Karol Wojtyła – Jan Paweł II o św. Jacku”, Katowice 2014.

Nocoń A., Fiesta Świętego Jacka, „Gość Niedzielny” 33/2011, w: Gość.pl [online], dostęp: 2011-08-1, <http://gosc.pl/doc/922815.Fiesta-swietego-Jacka>.

Nocoń A., Piacenza (Włochy)-Największy cykl malarski o świętym Jacku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” t. 49, 2016, nr 2 (2016), s. 356-370.

Parroquia El Morro Serenata al Santo Patrón SAN JACINTO, w: YouTube [online], dostęp: 2014-09-19, <https://www.youtube.com/watch?v=nOxUbGkt8NI>.

Regulamin. Międzynarodowej Odznaki Krajoznawczej „Śladami Świętego Jacka”, w: Koło PTTK nr 24 „Młodzi. Silni, Weseli” [online], dostęp: 2010-11-15, <http://www.msw-pttk.org.pl/odznaki/reg_odznak/reg_oksswj.html>.

Tajemnicy dominikanskowo monastyria u Lwowi: Giacintowa Madonna, w: Risu. Religijnij turizm [online], dostęp: 2009-10-15, <https://risu.org.ua/ua/relig_tourism/religious_region/32257/>.

Wiater E., Wierny pies Pański. Biografia św. Jacka Odrowąża, Kraków 2015.

Woroniecki J., Św. Jacek Odrowąż i sprowadzenie Zakonu Kaznodziejskiego do Polski, Kraków-Katowice 2007.

Streszczenie

Św. Jacek Odrowąż, dominikanin, jest polskim świętym. Pochodzi ze Śląska. Żył w XIII wieku. Kanonizowany w XVI wieku. W świecie jest wiele śladów dawnego lub aktualnego kultu Świętego, zostało to odnotowane w Internecie. Portal Świętego Jacka Odrowąża, prowadzony w domenie polskiej, zbiera informacje na temat św. Jacka. Znajdują się w nim informacje potwierdzone badaniami historycznymi oraz ciekawostki. Dane internetowe dotyczące św. Jacka, zebrane przez Portal, pozwalają stwierdzić, że św. Jacek Odrowąż jest „Światłem ze Śląska”, inspirującym do podejmowania nowych dzieł ewangelizacyjnych.

Słowa klucze: Jacek Odrowąż, Portal Świętego Jacka, sławni Ślązacy, Światło ze Śląska, Lux ex Silesia, polscy święci.

The popularity of Saint Jacek Odrowaz in the world, in the light of internet observations by the Portal of Saint Jacek Odrowaz <www.jacek.iq.pl>

Summary

Saint Jacek Odrowaz, a dominican, is a Polish saint coming from Silesia who lived in 13th century and was canonized in 16th century. There are numerous traces of the past and current worship of this Saint in the world, which has been noted on the Internet. The portal of Saint Jacek Odrowaz, administrated in the Polish domain, collects information about St. Jacek. We may find there many pieces of information and a lot of  interesting facts which are confirmed by historical researches. The internet data gathered by the portal, lead to the conclusion that Saint Jacek Odrowaz is the „Light from Silesia” which is inspiring for the new evangelisation works.

Key words: Jacek Odrowaz, the Portal of Saint Jacek, famous Silesians, the Light from Silesia, Lux ex Silesia, Polish saints.

Objętość: 38560 miejsc znakowych.

 

[1] Portal założony w roku 2005, przez Zbigniewa Borkowskiego, który jest do dziś właścicielem domeny internetowej.

[2] Por. M. Kanior, Jacek – Święty dominikanin, Kraków 2007, s. 61.

[3] Jacek Odrowąż, w: Wikipedia.pl [online], dostęp: 2016-10-10, <https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Odrowąż>.

[4] [b.a.], Miejsca kultu św. Jacka, w: Portal, dostęp: 2016-10-10, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka>.

[5] G. Friedman, Następne 100 lat. Prognoza na XXI wiek, Warszawa 2009.

[6] J. Woroniecki, Św. Jacek Odrowąż i sprowadzenie Zakonu Kaznodziejskiego do Polski, Kraków-Katowice 2007, s.124.

[7] Zob. M. Kanior, s. 42-50.

[8] Zob. Tajemnicy dominikanskowo monastyria u Lwowi: Giacintowa Madonna, w: Risu. Religijnij turizm [online], dostęp: 2009-10-15, <https://risu.org.ua/ua/relig_tourism/religious_region/32257/>; Z. Borkowski, Jackowa Madonna jest we Lwowie, w: Portal, dostęp: 2015-10-09, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/731-jackowa-madonna-jest-we-lwowie-tumacznie-cz2>. Opowieść o uratowaniu przez Jacka Dominikanina posągu Madonny jest legendą, gdyż nie ma historycznych świadectw potwierdzających to wydarzenie. Ponadto historycy przedstawiają kilka motywów podważających wiarygodność przekazu na ten temat – zob. M. Kanior, s. 48-49.

[9] Autorem artykułu jest Tomasz Gosa, zob. „Bandera” 2009, nr 4 (25 sierpnia), s. 3 – zob. Z. Borkowski, Krążownik św. Jacka artykuł o USS San Jacinto w czasopiśmie „Bandera” (GS), w: Portal, dostęp: 2009-09-18, <http://www.jacek.iq.pl/inne-o-sw-jacku/295-qbanderaq-o-san-jacinto>.

[10] Z. Borkowski, List od dowódcy krążownika USS CG56 „San Jacinto(GS)”, w: Portal, dostęp: 2010-07-23, <http://www.jacek.iq.pl/inne-o-sw-jacku/370-list-od-dowodcy-krownika-uss-cg-56-san-jacintogs.html>.

[11] Zob. Z. Borkowski, USA. Los Angeles. Św. Jacek w Mieście Aniołów. (MS), w: Portal, dostęp: 2011-10-06, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/516-usa-los-angeles-w-jacek-w-miecie-anioow-ms>.

[12] Zob. A. Nocoń, Fiesta Świętego Jacka, „Gość Niedzielny” 33/2011, w: Gość.pl [online], dostęp: 2011-08-1, <http://gosc.pl/doc/922815.Fiesta-swietego-Jacka>; Z. Borkowski, Ekwador. Yagauachi. Fiesta św. Jacka (M), w: Portal, dostęp: 2011-08-11, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/504-ekwador-yaguachi-fiesta-w-jacka-m>. Gość Niedzielny nr 33/2011

[13] Parroquia El Morro Serenata al Santo Patrón SAN JACINTO, w: YouTube [online], dostęp: 2014-09-19, <https://www.youtube.com/watch?v=nOxUbGkt8NI>.

[14] Mszał Rzymski dla diecezji polskich, Pallottinum – Poznań 1986, s. 154’n.

[15] D. Kored, Jak Ślązacy o tablicę św. Jacka się starali, w: Śląski kalendarz katolicki na rok 2013, Katowice 2012.

[16] Zob.: Dziennik Zachodni [online], dostęp: 2013-12-18, <http://www.dziennikzachodni.pl/plebiscyt/wyniki/kto-laczy-slazakow-wybitne-postaci-ze-slaska-i-dla-slaska-plebiscyt-glosuj,20587,t,id.html>.

[17] Zob. Z. Borkowski, Dlaczego św. Jacek jest wybitnym Ślązakiem, w: Portal, dostęp: 2013-12-12, <http://www.jacek.iq.pl/nowiny/643>.

[18] Zob. Z. Borkowski, Lednica Jezusowi Chrystusowi. Hej!, w: Portal, dostęp: 2007-06-04, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/142-lednica-jezusowi-chrystusowi-hej>.

[19] Z. Borkowski, Śladami św. Jacka po Rzymie. Przewodnik pielgrzyma [online], w: Portal, dostęp: 2014-04-23, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/451-ladami-w-jacka-po-rzymie-przewodnik-dla-pielgrzymow-i-turystow>.

[20] A. Nocoń, Piacenza (Włochy)-Największy cykl malarski o świętym Jacku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” t. 49, 2016, nr 2 (2016), s. 356-370.

[21] Zob. Z. Borkowski, Św. Jacek ewangelizuje Zambię. Pierwsza misja w Afryce, w: Portal, dostęp: 2014-10-02, <http://www.jacek.iq.pl/miejsca-kultu-sw-jacka/696-w-jacek-ewangelizuje-zambi-pierwsza-misja-w-afryce-925138>; zob. też. „Gość Niedzielny” nr 48(2015).

[22] Zob. Z. Borkowski, Australia. Yalgoo, Kaplica św. Jacka, w: The Shire of Yalgoo [online], dostęp: 2008-03-24, <http://www.yalgoo.wa.gov.au/historic-sites/dominican-chapel-of-st-hyacinth.aspx>; Album: Hyacinth Chapel, w: The Shire of Yalgoo [online], dostęp: 2016-12-12, <http://www.yalgoo.wa.gov.au/image-gallery/27/hyacinth-chapel>.

[23] A. Halicka, Zagadkowy św. Jacek na Filipinach, w: Portal, dostęp: 2014-11-09, <http://www.jacek.iq.pl/nowiny/699-zagadkowy-w-jacek-na-filipinach-940788>.

[24] Regulamin. Międzynarodowej Odznaki Krajoznawczej „Śladami Świętego Jacka”, w: Koło PTTK nr 24 „Młodzi. Silni, Weseli” [online], dostęp: 2010-11-15, <http://www.msw-pttk.org.pl/odznaki/reg_odznak/reg_oksswj.html>.

[25] E. Wiater, Wierny pies Pański. Biografia św. Jacka Odrowąża, Kraków 2015.

[26] A. Nocoń, „Uczył nas chodzić z Maryją. Karol Wojtyła – Jan Paweł II o św. Jacku”, Katowice 2014.