Muzeum Dziedzictwa Kościelnego w Wilnie zorganizowało wystawę pt: „Św. Dominik i św. Jacek w Litwie: osiem wieków pamięci”.
Prezentujemy w link do katalogu wystawy publikacja w pdf ze strony muzeum tutaj lub do nabycia. ( tutaj)
Tytuł oryginału "Šv. Dominykas ir šv. Hiacintas Lietuvoje: aštuoni atminties šimtmečiai 2021 08 17 – 2022 01 29 Bažnytinio paveldo muziejus.Parodos kataloga" .Strona informacyjna wystawy ( tutaj)
Celem wystawy było pokazanie tej wielowiekowej spuścizny, która stworzyła bogate dziedzictwo ujawniające związki dzisiejszej Litwy z chrześcijańskimi krajami Europy. Wystawa pomaga odkryć je na nowo i docenić.
Spójrzmy na początek obecności pierwszych dominikanów w Litwie.
Pierwsi misjonarze dominikańscy spotkali się z plemionami litewskimi nieco ponad dekadę po śmierci św. Dominika.(1221) , założyciela zakonu. W hagiografii św. Jacka wyróżniamy misję Pruską (1231) obejmującą tereny Litwy jest on Apostołem Prus. W miarę jak misja rosła w siłę , działający ze św. Jackiem, prowincjał dominikański- biskup chełmiński Heidenryk (Henryk) , koronował na króla Litwy Wielkiego Księcia Mendoga. Zaraz potem, inny dominikanin Wit, uczeń Jacka, został wyświęcony na pierwszego biskupa litewskiego. W świetle tych faktów dostrzegamy, że chrześcijaństw głoszone Słowem przybyło na Litwę z Polski i wzrastało dzięki Zakonowi Dominikanów. Z naszej perspektywy czasowej widzimy destrukcyjną działalność również obecnych na tych ziemiach: Kawalerów Mieczowych, Krzyżaków i Templariuszy, dążących do ustanowienia siłą własnej państwowości. Właściwe ukazanie dzieła braci kaznodziejów ma istotne znaczenie dla historii chrześcijańskiej Litwy i jej przyszłości, również temu celowi służyła wystawa i pozostający po niej katalog..
Ślady w sztuce
Kult świętych Dominika i Jacka dających początek chrześcijańskiej Litwie, stał się podstawą wizerunków uwiecznionych w pracach złotniczych, malarskich, graficznych, rzeźbiarskich i włókienniczych. Ukazane na wystawie i w katalogu eksponaty przypominają o rozkwicie zakonu w Wielkim Księstwie Litewskim. Najcenniejsze wśród nich to :monstrancje z Kalwarii Seina, Liškiava, Žemaičiai, relikwiarze, obrazy i rzeźby z klasztorów Paparčiai, Trok, Wilna, Kowna – świadczą one o żywej pobożności do św. Dominika i św. Jacka i istnienie jej również w twórczości ludowej. Zebrane zostały z dziewiętnastu parafii, dziesięciu muzeów, czterech bibliotek i trzech kolekcji prywatnych. Zgromadzono również fotografie prac, których nie można było wypożyczyć oraz dodano cytaty ze źródeł.
Historia obeszła się brutalnie z dominikańskim dziełem. W XIX-XX wieku, decyzją władz rosyjskich i pruskich zamknięto 42 klasztory dominikańskie należące do prowincji litewskiej. Kult świętych Dominika i Jacka pozostał jednak w parafiach i był podtrzymywany poprzez działalność Bractw Różańcowych. Po powrocie dominikanów do Raseiniai (1932–1940) i Wilna (od 1992). mało znana kaplica św. Jacka w kościele pw. świętych Filipa i Jakuba została odnowiona w w1944 r. Grupa malarzy pod przewodnictwem Jerzego Hoppena ozdobiła kaplicę scenami z życia świętego.Jacka. Wystawa jest więc drugim znaczącym wydarzeniem przywracającym pamięć historyczną w Litwie.
Warto odnotować że w Krakowie na 800- lecie przybycia do Polski Dominikanów otworzono muzeum patrz tutaj.
Skorzystamy z katalogu, aby oznaczyć miejsca w Litwie w których można zobaczyć św. Jacka